Stracona okazja

Z dużej chmury mały deszcz. Przesłuchanie prezesa PiS przez komisję śledczą nie przybliżyło tej ostatniej, ani opinii publicznej, do wyjaśnienia kulis machinacji, które naruszyły fundament demokratycznego państwa. Ważne jest nie to, co Jarosław Kaczyński powiedział, lecz to, czego posłowie nie potrafili od niego wydobyć.

8 marca świętem praw kobiet. Ale nie w Polsce

O prawach kobiet trzeba rozmawiać jak najwięcej: przed wyborami, po wyborach, między wyborami. Słyszy się czasem, że święto kobiet powinno być codziennie, nie tylko 8 marca. Polskie kobiety nie mogą liczyć na zauważenie ich potrzeb nawet tego dnia. W tym kontekście jak inna polityczna planeta jawi się Francja, w której prawo do aborcji zostało wpisane do konstytucji.

Co się dzieje w kulisach Wiejskiej 4/6/8?

Mamy za sobą pierwszy krok ku temu, aby na trwałe zerwać ze znaną z ubiegłej kadencji praktyką zamawiania ekspertyz w myśl partyjnych wytycznych oraz na zawsze ustanowić ocenę skutków regulacji uzusem parlamentarnym. Pchnie to ustawodawców na szerokie tory konsultowania ich projektów ustaw z szerokim zapleczem.

Zespołów moc móc wzmóc

Na kolejnym posiedzeniu Sejmu sprawy praworządności staną na ostrzu noża. Wotum nieufności wobec ministra Bodnara oraz debaty o działalności Trybunału Konstytucyjnego i KRS (nikt nie sądzi, że będą spokojną rozmową o czasie przeszłym dokonanym) – to trzy bomby atomowe. Czy dokładać do tego zestawu akt prawny, który porządkowałby sytuację w sądach?

Lista męczenników

Aleksiej Nawalny, główny oponent Putina, symbol niezłomności i oporu przeciwko dyktaturze w Rosji – nie żyje. Jakąkolwiek przyczynę śmierci podadzą władze, dla wszystkich w świecie jest oczywiste, że został zamordowany. „Mordowali go powoli, dzień po dniu, przez trzy lata”, mówi przyjaciel opozycjonisty.

Hannibal ante portas

Europa nie może wiecznie być protektoratem USA. Niezależnie od tego, czy Donald Trump wygra wybory prezydenckie, czy nie, Stany Zjednoczone będą udzielały swojemu europejskiemu sojusznikowi coraz mniej uwagi i pomocy. Jeśli projekt „Europa” ma przetrwać, Unia musi uzyskać samodzielną zdolność obronną.

Co z płacami nauczycieli?

Mimo że zaproponowana nauczycielom podwyżka jest najwyższą od 2009 roku, wzbudziła ona duże emocje. Dlaczego w wielu przypadkach oczekiwane półtora tysiąca złotych, które stało się już symboliczne, nie jest osiągane? Jak raz na zawsze, systemowo, odpolitycznić płace w oświacie?

Kadrowa miotła z kłótnią w tle

Nowe władze spółek z udziałem Skarbu Państwa czeka otwieranie wielu szaf, obserwowanie, ile trupów z nich wypada i analizowanie stopnia ich rozkładu oraz wpływu na działalność firm. Sądy i prokuratury powinny przygotować się na falę oskarżeń i procesów.

„Reset konstytucyjny” jest pułapką

To pomysł marzycielski. Prawo i Sprawiedliwość traktuje swoje zdobycze z ostatnich ośmiu lat jako potężne narzędzia utrzymania wpływów i z pewnością się ich nie wyrzeknie. Rozwiązania, o których się mówi byłyby też kontrproduktywne. Konstytucję trzeba chronić, a nie przy niej majstrować.

Prezydent Duda budżetu nie ułaskawia

Czy można a priori wysyłać wszystkie akty prawne do kontroli następczej? Mamy skuteczny akt łaski dla dwóch byłych posłów, ale per analogiam nie mielibyśmy żadnego analogicznego aktu (litości? łaski? abolicji?) dla wszystkich ustaw, które wyjdą z Wiejskiej do podpisu prezydenta.

Nieudany szantaż Victora Orbána

W Brukseli wydarzyło się coś, co może zaważyć na bezpieczeństwie Europy i losie Ukrainy w najbliższej przyszłości. Na specjalnym szczycie Rady Europejskiej 1 lutego 2024 r. państwa UE jednomyślnie zdecydowały o pakiecie pomocy finansowej dla Ukrainy w wysokości 50 miliardów euro, w ramach unijnego budżetu.

Budżet w cieniu sporu na szczycie

Powinienem analizować budżet, zastanawiać się, jaka będzie reakcja Unii Europejskiej. Tyle że okazało się, że to jedynie didaskalia.  Toczy się gra między rządzącą większością a prezydentem – jak widać, prezydentem poprzedniej koalicji. Andrzej Duda podpisał ustawę i skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego.

Co zrobić z Andrzejem Dudą?

Jest jasne, że Andrzej Duda nie zamierza współpracować z demokratycznie wybranymi innymi władzami państwa. Nie ma więc co czekać z wszczęciem postępowania zmierzającego do zbadania potencjalnych deliktów konstytucyjnych w wykonaniu obecnego prezydenta.

Sejm zaczyna normalnieć

Może to konkluzja jeszcze nieco na wyrost, ale mamy na Wiejskiej pierwsze objawy parlamentarnej normalności. Choćby w postaci spokojnego uchwalenia budżetu państwa na 2024 rok. Marszałek Hołownia zaś w inteligentny sposób przygotował Sejm na zapowiadane demonstracje z udziałem byłych posłów Kamińskiego i Wąsika, które jednak i na szczęście się nie odbyły.

Przesilenia akt drugi

Przesilenie przeniesie się do gmachów na Wiejskiej, gdzie PiS hurtowo zarzuci Izbę całą stertą wniosków proceduralnych i nagłych – jak to jeszcze przed wojną pięknie nazywano. Gdyby móc to wszystko skompresować, wychodziłaby prawdziwa polityczna bomba atomowa, którą nowa ekipa postanowiła mimo wszystko rozbroić, a stara wręcz przeciwnie – zdetonować.

Gowin przed Komisją Śledczą

Media nadmuchały wielki balon oczekiwań wobec zeznań Gowina. Okazał się on bardziej mokrym ze strachu kapiszonem niż kluczowym świadkiem koronnym. Powiedzieć, że zeznając przed Komisją Gowin nic nowego nie powiedział, to nic nie powiedzieć.

Przesilenie trwa

Sekwencja zdarzeń związanych z umieszczeniem, zgodnie z wyrokiem sądu, byłych ministrów Wąsika i Kamińskiego w zakładzie penitencjarnym na warszawskim Grochowie, pozornie układa się w zaplanowany przez PiS scenariusz doprowadzenia do skrócenia kadencji Sejmu i przyspieszonych wyborów.

Jak daleko pada Polska od Ameryki?

Podczas gdy sytuacja prawna w USA wydaje się być stabilna, terminy wokandy Sądu Najwyższego – krótkie, a rozstrzygnięcie sporu o ewentualny zakaz kandydowania Donalda Trumpa będzie ostateczne, w polskim przypadku Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika rzecz ma się dokładnie odwrotnie.

Prezydent pisze budżet i obala rząd?

Oświadczenie marszałka Hołowni nie pozostawia złudzeń co do losów dwóch kroków prezydenta Dudy: zawetowania ustawy okołobudżetowej i przedstawienia jego własnego projektu. Sejm będzie szedł wyznaczonym i uzgodnionym wewnętrznie torem i nie zamierza zbaczać z harmonogramu.

Prawne wątpliwości

Nie jestem bezstronnym obserwatorem działań nowego rządu. Sytuacja wyklucza taki komfort, jak każde starcie dobra ze złem. Zbyt głęboko wgryzałem się w historię XX wieku, żeby nie rozpoznać zła w polityce.

Front medialny

Zawłaszczone media publiczne trzeba było Prawu i Sprawiedliwości szybko odebrać. Jednak sposób, w jaki zabrał się do tego demokratyczny rząd jest zaskakujący, niebezpieczny i niepokojący.

Z Orbánem czy bez?

Viktor Orbán to spolegliwy w relacji z Putinem autokrata, żerujący na konieczności osiągnięcia jednomyślności krajów UE w kluczowych dla Wspólnoty kwestiach. Ale – paradoksalnie – właśnie zakończone spotkanie głów państw europejskich pokazało słabość, a nie siłę premiera Węgier.

Trybunał Konstytucyjny: zamrozić, w przyszłości zlikwidować

Dla płytko zakorzenionej demokracji śmiertelnie niebezpieczne jest istnienie instytucji, za pomocą której raptem osiem osób podporządkowanych woli działających w złej wierze polityków może faktycznie zmienić ustrój państwa.

Rząd nadziei

Obecna większość sejmowa sprawnie i stanowczo zmienia zastaną sytuację polityczną. Ma też ciekawy program, wypracowany mimo oczywistych różnic ideologicznych w łonie tej koalicji. Zdolność do kompromisu jest bowiem warunkiem trwałego funkcjonowania demokracji.

Braun nie wie, co czyni…

Czyn posła jest nieznośnie symboliczny. W dymie jawił się jak widmo Eligiusza Niewiadomskiego, wybudzone przez tożsamościową politykę najpopularniejszej partii politycznej, której najważniejszym przesłaniem ideowym było podniesienie narodu z kolan. Braun to logiczna personifikacja patrioty, który wstał z kolan i wyzwolony z pęt pedagogiki wstydu z godnością gasi gaśnicą świece obcego światła.

Exposé w cieniu gaśnicy

Jeśli ktoś miał złudzenia, że zmiana władzy w Polsce dokona się gładko i bezproblemowo, bardzo głęboko się mylił. Ustępujący dwutygodniowy rząd Mateusza Morawieckiego zaserwował Polakom pełne exposé i parę godzin nudnych pytań do swojego premiera (który nie miał żadnych szans na zdobycie większości), a kolejne exposé, już prawdziwego premiera Donalda Tuska, zostało zakłócone bezprecedensową akcją posła Grzegorza Brauna z Konfederacji.

Ile zapowiedzi premiera wytrzyma budżet?

Jeśli to nie rekord świata, to do niego blisko: dwa exposé dwóch premierów w ciągu dwóch dni.

Nasze założenie na koniec tej kadencji to średnia pensja Polaków w wysokości 10 tys. zł brutto – tej zapowiedzi Mateusza Morawieckiego Donald Tusk w swoim wystąpieniu nie pobił. I całe szczęście, bo tego biznes by nie wytrzymał. Ale 20-proc. podwyżkę płacy minimalnej zapowiedział. Pytanie, co z tego, co mówił, da się zrealizować bez załamania budżetu.

Upadek rządu widma

Pięćdziesiąt siedem dni, jakie upłynęły od dnia wyborów do odrzucenia wniosku o wotum zaufania dla nierealnego rządu Mateusza Morawieckiego unaoczniły, że PiS jest partią antypaństwową. To, że jest antydemokratyczne i antyeuropejskie, wiedzieliśmy znacznie wcześniej. Ale doświadczenie ostatnich dziewięciu tygodni pokazuje obóz narodowo-katolickich populistów w nowym – jeszcze gorszym – świetle. I prowadzi do ważkich konkluzji.

Afera wizowa? Gorzej – niekompetencja i bałagan

Tak zwana afera wizowa nie polegała na tym, że na straganach w Nigerii sprzedawano wizy do Polski albo że urzędnicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie wizami handlowali. W takie opowieści może uwierzyć tylko ktoś, kto nie wie, jak funkcjonuje służba konsularna, nie zna Prawa konsularnego ani Kodeksu Schengen.