Czego dowiemy się w poniedziałek rano

W poniedziałek rano przekonamy się, czy Polska ma twarz młodej kobiety, czy zatwardziałego faszysty. Nie mam wątpliwości, że tę pierwszą. Należymy do zachodnioeuropejskiego kręgu kulturowego, z jego cywilizacją polityczną i wysokim standardem demokracji. Pytanie tylko, czy ludzie o takich poglądach będą chcieli dać im wyraz, jak w październiku 2023 roku.

Dziecięca choroba lewicy

Kohorcie dziesięciu prawicowych kandydatów na prezydenta RP – od liberalnego chadeka Trzaskowskiego po faszyzującego Brauna – lewica przeciwstawiła troje swoich. O dwoje za dużo.

Głos w obronie przedwyborczych debat

W najważniejszej materii – bezpieczeństwa – pretendenci wyraźnie zarysowali alternatywne propozycje. W odpowiedzi na niestabilność Trumpa obóz demokratyczny (najwyraźniej kandydatki lewicowe) stawia na integrację europejską również w obszarze obronności. Nawrocki obstaje przy wkładaniu wszystkich jajek do amerykańskiego koszyka. I nie kryje niechęci do UE.

To nie jest tekst o wyborach

choć to wczorajsza debata stworzyła pretekst do refleksji ogólniejszej natury. A że sama debata była widowiskiem marnym, to i refleksje ogarniają mnie niewesołe.

Pokalany Dzień Zwycięstwa

Dzień zwycięstwa nad faszyzmem, celebrowany w Rosji 9 maja, jest dla wszystkich narodów byłego ZSRR świętem szczególnym, na miarę hekatomby krwi, złożonej przez nie w latach II wojny światowej. Wprzęgnięcie tej daty do bieżącej propagandy wojennej równa się świętokradztwu.

Friedrich Merz kanclerzem Niemiec

Sensacyjne nieuzyskanie przez nowego kanclerza Niemiec większości w pierwszym głosowaniu mogło być tylko wyrazem niezadowolenia części deputowanych z podziału stanowisk w rządzie wielkiej koalicji. Jednakże może to również zapowiadać poważne kłopoty dla Friedricha Merza przy realizacji budzącej kontrowersje polityki migracyjnej i społecznej.

Trójmorze czyli epigonizm w polityce

Prezydent Duda może nawet szczerze wierzyć, że jest inicjatorem koncepcji Trójmorza. Kiedy w 2002 roku po raz pierwszy testowano w praktyce politycznej ten pomysł, Andrzej Duda był nieznanym magistrem prawa na UJ i najprawdopodobniej nie miał pojęcia ani o Inicjatywie Ryskiej, ani o wcześniejszych, przekreślonych przez historię koncepcjach i poprzedzających je sporach.

Za co powinniśmy kochać Bolesława Chrobrego

Premier uwypuklił związki państwa Bolesława I z Zachodem. Przeciwstawił reanimowaną w ten sposób ideę piastowską dominującej od lat idei jagiellońskiej, podkreślającej (obie unie z Litwą i Rusią) wschodni kierunek polskiej polityki. Zagubieni w teraźniejszości nie doceniamy wagi tej deklaracji, a zmienia ona w sposób zasadniczy wektory naszego myślenia.

Pisane na gorąco

Pozostaje zagadką, co skłania kandydatów w rodzaju Maciaka lub Wocha do marnowania czasu i pieniędzy na tak kompromitujące występy. Może trzeba zwiększyć próg poparcia przy rejestracji. Słowa Brauna zostaną zweryfikowane w najbliższych sondażach; jeśli poparcie dla niego wzrośnie, będzie to oznaczać, że ruch neofaszystowski trzyma się w Polsce mocno.

Międzymorze, czasem nazywane Trójmorzem

Nie unikniemy powrotu do kolejnej dyskusji o dziedzictwie historii i o wpływie tego dziedzictwa na kształt współczesnej polityki. Czy w dniach ostrej konfrontacji przedwyborczej spotkanie państw Międzymorza będzie próbą reanimacji idei jagiellońskiej? Do końca prezydentury Andrzeja Dudy pozostało 100 dni i obrady Szczytu są jednym z finalnych jej akcentów.

Odszedł papież Franciszek: Apostolica Sedes Vacans

Papież Franciszek był świetnie wykształconym jezuitą, w swoim zakonnym życiu zgłębiał nauki humanistyczne – filozofię, literaturę, psychologię i teologię. Mówił w kilku językach. Wydarzenia z jego 12-letniego pontyfikatu będą analizowane w przyszłości z różnych perspektyw. Z góry budzą ciekawość te publikacje, które zostaną napisane w Polsce.

Logika walki

Tegoroczne exposé ministra spraw zagranicznych należy czytać w kontekście nie tylko wyzwań międzynarodowych, ale też mając na uwadze, że wygłosił je Sikorski miesiąc przed wyborami prezydenckimi. Publicystyczny i zaczepny charakter exposé dobrze korelował z naturą Sikorskiego, polemisty, fightera i ambitnego polityka.

Zmiana strategii czy posunięcie taktyczne?

„Kończy się era naiwnej globalizacji – czas na repolonizację gospodarki, rynku i kapitału” – te słowa Premiera Donalda Tuska podczas Europejskiego Forum Nowych Idei wywołały burzę. Czy zapowiedź repolonizacji gospodarki to strategiczna zmiana kursu, czy taktyczny ruch przed wyborami?

Globalna wojna celna z perspektywy kilku dni

Niektórzy próbują się doszukać w amerykańskich działaniach jakiegoś głębszego sensu. Ostatnie decyzje USA skłaniają do stwierdzenia, że obecna polityka zagraniczna tego państwa to bardziej walenie na oślep w mniej więcej sprecyzowanym kierunku (Chiny jako  główny wróg USA), niż jakimkolwiek racjonalne działanie.

Debaty

Żer mają telewizje wszelkiej maści i fundują nam święto demokracji, mimo że nawet zainteresowana publiczność już dawno straciła orientację, w czym uczestniczy i o co chodzi. TVP, jak z jej komunikatów wynika, usilnie szykuje się do przeprowadzenia obowiązkowej debaty wszystkich kandydatów, a ma do posadzenia przed kamerami i przepytania kilkanaście osób.

Kto pierwszy przyzna, że najpierw pojedzie do Berlina?

Nikt nie odważył się wypowiedzieć najbardziej oczywistej prawdy: że najważniejszą podróżą będzie ta do Berlina. Tak jakby Niemcy były nie naszym zaprzyjaźnionym sąsiadem, najważniejszym partnerem gospodarczym, lojalnym sojusznikiem w NATO, państwem, które utorowało nam drogę do Unii Europejskiej – lecz krajem zadżumionym, do którego lepiej się nie zbliżać.

Reality show w Końskich

Problemem współczesnej demokracji jest to, że na polityczne stanowiska, wymagające kompetencji i kwalifikacji osobowościowych, wybieramy na podstawie telewizyjnych political reality show. Debata w Końskich bezlitośnie obnażyła słabości wszystkich kandydatów, lecz nie potwierdziła szczególnych predyspozycji liderów sondaży.

Zła odpowiedź

Z pełną świadomością wprowadzania chaosu w przyjętych przez Polskę zobowiązaniach międzynarodowych Sejm i Senat, a następnie Prezydent, przyjęli zmiany w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Wpisano do niej definicję instrumentalizacji migracji, odbiegającą od definicji z unijnego Rozporządzenia ws. reagowania na sytuacje kryzysowe.

„Morderca” i inne przypadki

Uczczenie rocznicy odejścia „naszego papieża” nie wniosło niczego dobrego: nabuzowanie wystrzeliło, Prezes zabrał głos bez trybu, a widok niesymetrycznych gabarytowo Kaczyńskiego i Giertycha wielu obserwatorów naprawdę rozbawił do łez. Niemniej jednak widmo mordu naprawdę krążyło po sali obrad plenarnych i przez chwilę wydawało się, że wyda swoje owoce.

Czy jesteśmy bezradni wobec głupoty i zacietrzewienia?

U źródeł rozrób na granicy polsko-niemieckiej wokół rzekomych „tysięcy” migrantów „relokowanych” jednostronnie przez Niemcy do Polski leży owe polityczne złoto (w obliczu wyborów prezydenckich), odwołujące się do emocji w dwóch obszarach zagospodarowanych przez obecną opozycję od lat: brutalnej narracji antyniemieckiej i zagrożenia migracyjnego.

Nadprodukcja aspirantów

Na razie dla siedmiorga kandydatów można znaleźć racjonalne uzasadnienie startu w wyborach. Co kieruje pozostałymi, że chcą ponosić beznadziejny trud i wydać trochę pieniędzy? Obwiniałbym za to media społecznościowe. Gdy każdy może na własnym blogu ujawnić z nadzieją swoje poglądy, a do tego zyska kilkaset lajków, poczuje ciężar buławy w plecaku.

Wojna celna Trumpa

Donald Trump ogłosił nowe importowe taryfy celne. W ten sposób USA wprowadziły największe ograniczenia handlowe od lat 30. XX wieku. Dzień ten został określony jako Dzień wyzwolenia Ameryki, który ma przynieść zniwelowanie jej długów. Bardziej prawdopodobne, że dzień ten zapisze się w historii jako początek recesji, porównywalnej do tej sprzed stu lat.

Marianna zasłania oczy

Nie tylko polska partia PiS wyspecjalizowała się w wyciąganiu pieniędzy z państwowej kasy. Za sprzeniewierzenie środków publicznych sąd karny w Paryżu skazał Marine Le Pen, liderkę radykalnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego, na cztery lata więzienia, grzywnę i pozbawienie na pięć lat biernego prawa wyborczego. To może przekreślić szanse pani Le Pen na prezydenturę.

Restart kampanii

Zmagania kandydatów do najbardziej prestiżowego fotela w państwie (bo przynależącego do najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej – Konstytucja RP), dotąd toczące się niemrawo, bez ciekawszych pomysłów i nieprzyciągające szczególnej uwagi opinii publicznej, teraz nabiorą kolorów. Do dnia głosowania pozostało raptem 48 dni, to już ostatnia prosta.

Historia się powtarza? Historiam nunc pleno orbe venit

Czy będzie to przykład przebudzenia się demokratycznych sił wobec petryfikacji autorytaryzmu tureckiego systemu prezydenckiego? Turcja przetrwała wiele takich kryzysów w przeszłości, to swego rodzaju część jej politycznego kodu. Można wręcz stracić rachubę, ile razy w przeszłości wydawało mi się, że kryzys systemowy doprowadzi do krachu…

Proxi-kandydaci

42 osoby zarejestrowały się na stronie PKW, deklarując chęć kandydowania w wyborach prezydenckich 18 maja. Większość z nich jest znana co najwyżej swoim sąsiadom. Nawet najbardziej znane nazwiska są w istocie awatarami partii i projektów politycznych. Dodatkowo, zachodząca na naszych oczach deprecjacja samego instytutu prezydenta podważa sens wybierania głowy państwa w wyborach powszechnych.

Prawica a sprawa polska

Czy polska prawica posiada zdolność do współpracy międzynarodowej w sprawach bezpieczeństwa Rzeczypospolitej? Pytanie jest zasadne, gdyż zachowanie polityków prawej strony polskiej sceny politycznej poddaje pod wątpliwość ich umiejętność adekwatnego rozumienia wyzwań przed naszym krajem i wyszukiwania optymalnych rozwiązań.

Cała nadzieja w Europie

W kolejnej rozmowie telefonicznej z Putinem Trump ustąpił ze wszystkich założeń propozycji uzgodnionej ze swoim ukraińskim odpowiednikiem. Przywódca Rosji mógł przystać na złożoną mu propozycję, ale zapewne wyczuł słabość interlokutora; czemu miałby za darmo rezygnować z osiągnięcia jeszcze większych korzyści? Na szczęście jest jeszcze UE i jej sojusznicy.

Weekendowe wojska

Nikt nie rodzi się żołnierzem. Kandydatów trzeba nie tylko wyszkolić, ale i odpowiednio ukształtować ich psychikę, tj. zdyscyplinować i wyrobić nawyki niezbędne w specyficznych warunkach pola walki. Rzecz też nie w samym strzelaniu, ale i w obsłudze technicznej broni oraz umiejętności jej użycia w różnych sytuacjach. Na to wszystko niestety potrzeba czasu.

Do Turcji nie jeździ się li tylko na wakacje

Przytaczam (tłumaczenie własne) najistotniejsze fragmenty przesłania Erdoğana do uczestników szczytu UE 6 marca, by je potem częściowo choćby rozszyfrować. Śmiem twierdzić, że to właśnie podczas (nawet nie w wyniku) tego szczytu, w świetle bardzo precyzyjnego przesłania prezydenta Turcji, podjęto decyzję, iż Donald Tusk, złoży roboczą wizytę w Ankarze.

Wiadomo, co zrobi Putin

Od kilku godzin trwa powszechne zastanawianie się, jak na uzgodnioną przez Amerykanów i Ukraińców propozycję zawieszenia broni na trzydzieści dni zareaguje Rosja. W pierwszych komentarzach raczej dominuje pogląd, że odrzuci ten pomysł. Jednak w strategicznym interesie Putina leży nie igranie z Trumpem, lecz doprowadzenie do pokoju na jego warunkach.

Unia Obronna

Końcówka tygodnia obfitowała w sygnały, że przyjęty przez Europejczyków kurs na budowę własnych, autonomicznych zdolności w dziedzinie bezpieczeństwa jest poważny i nieodwracalny. Jeśli ktoś jeszcze łudził się, że nowa polityka Donalda Trumpa w odniesieniu do Rosji, Ukrainy, Europy oraz zakończenia wojny to tylko słowa – najwyraźniej porzucił te nadzieje.

Sejm odbiera immunitety

Moim zdaniem istnieje całkiem silny nurt w PiS, który nawet skłonny byłby otrząsnąć się i publicznie przyznać do popełnionych błędów i wypaczeń, byleby tylko nie brnąć dalej w rozliczeniach i ich skutkach. Mówi się, że przewodzi mu były premier Morawiecki, następny przecież w kolejce do golenia. Pokuta jest zawsze możliwa, ale na razie prawda ważniejsza.

Aux armes, Européens!

Wydaje się więcej niż prawdopodobne – i absolutnie logiczne – że zainteresowani Europejczycy zrozumieli, iż zmiana polityki obecnej ekipy w Waszyngtonie jest nieodwracalna. W związku z tym szykują się na różne scenariusze. Na razie próbują znaleźć rozwiązania doraźne. Szerzej zakrojone działania będą rozważane za trzy dni na posiedzeniu Rady Europejskiej.

Rumuński rollercoaster

25 lutego aresztowano w Rumunii Calina Georgescu, głównego pretendenta do wygrania zapowiedzianych na maj wyborów prezydenckich. Uwięzienie Georgescu jest kolejnym, po dymisji 12 lutego prezydenta Klausa Iohannisa, zwrotem akcji w thrillerze politycznym, jaki zafundowali sobie Rumuni. Zgodnie z zasadami gatunku, zwroty akcji i suspensy następują jeden po drugim, a w tle pozostają służby specjalne.

Jaka brzydka katastrofa!

Spotkanie prezydentów USA i Ukrainy zakończyło się skandalem bez precedensu w historii współczesnej dyplomacji. Na oczach całego świata Trump upokorzył Zełenskiego, a w jego osobie – walczącą o życie Ukrainę. Przegrali obaj.