Język jest ważnym elementem śląskiej tożsamości

Zawetowanie przez prezydenta ustawy, nadającej śląskiemu etnolektowi status języka regionalnego, nie było niespodzianką. Zwłaszcza, jeśli pamięta się o dotychczasowej polityce obozu, z którego A. Duda się wywodzi. Uzasadnienie weta wzbudza natomiast reakcje od rozbawienia absurdalnością po oburzenie i wzmożenie  nastrojów antypolskich na Śląsku. Prezydent, ni mniej, ni więcej, dopatrzył się związków między kultywowaniem  tożsamości  śląskiej z wojną hybrydową na wschodzie.

Feminatywy – próba językowej rekompensaty w walce o równouprawnienie kobiet

Pragnę wyrazić swój zdystansowany stosunek do ingerencji w życie kobiet przez narzucanie im decyzji dotyczących aborcji przez przedstawicieli określonej partii lub Kościoła, niekompetentnych w zakresie medycyny i prawa. Podobnie nie jestem zachwycony, kiedy grupy użytkowników języka, niefachowców, apodyktycznie lansują postulaty dotyczące praktyk lingwistycznych.

Dlaczego feminatywy (dobre) są?

Feminatywy są dobre tak samo, jak maskulatywy i formy neutralne. Ani lepsze, ani gorsze. Pozwalają od razu rozpoznać, że mówimy o niej, a nie o nim. Są najkrótszym i najprostszym, a więc najbardziej ekonomicznym sposobem przedstawienia osoby rodzaju żeńskiego. A język dąży do prostoty i ekonomiczności wypowiedzi. Pani doktor w stosunku do krótszej doktorki nie broni się. Krótsze formy trafiają w sedno.

UE i napięcia społeczne. Czy coś poszło nie tak? Czy Unia rozwinie się jako projekt socjalny?

Relacja i wszystkie materiały z konferencji z udziałem Włodzimierza CIMOSZEWICZA, przewodniczącego OPZZ Piotra OSTROWSKIEGO oraz ekspertów. Uznano, że Unia Europejska musi się dalej integrować; co więcej, ta integracja musi być bardziej zdecydowana, z czasem obejmując również usługi publiczne.

Polska na rok przed wyborami prezydenckimi

Wnioski z wyników wyborów w latach 2023 i 2024 wyciągają, i na tej podstawie prognozują przyszłość, redaktorzy „Res Humana” oraz jeden z zaprzyjaźnionych autorów – profesor Jan Garlicki, politolog i socjolog związany z Uniwersytetem Warszawskim, właściciel i prezes Centrum Badań Marketingowych „Indicator”.

Serce czy rozum?

W europejskiej tradycji kulturalnej utrwaliła się tendencja do wzajemnego przeciwstawiania uczuć i rozumu, utożsamianych popularnie z władzami serca i mózgu. Gdzie szukać praźródeł takiego toku myślenia, zgodnie z którym poszczególne elementy całości nie współdziałają, nie uzupełniają się wzajemnie, lecz walczą i ścierają się ze sobą?

Tezy o aborcji

Redakcja „Res Humana” szykuje się do odbycia dyskusji poświęconej poszukiwaniu optymalnych, z uwzględnieniem zmieniających się postaw społecznych, ale także aktualnego układu sił w polityce, sposobów uregulowania prawa kobiet do decyzji o terminacji ciąży. Proponujemy kilka punktów, od której mogłaby się ona rozpocząć.

Co nam mówią wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego? Unia Europejska musi natychmiast skręcić w lewo!

Najgorszą rzeczą, jaką mogą zrobić partie centroprawicowe, jest flirtowanie z radykalną prawicą i włączenie jej postulatów do swojej agendy (w wielu kwestiach właściwie to już się stało). Socjaliści i Demokraci, liberałowie oraz Zieloni powinni zrobić wszystko, by ułatwić Europejskiej Partii Ludowej powstrzymanie się od takiej pokusy.

Dlaczego trzeba badać finansjalizację?

Postępująca finansjalizacja czyli dominacja sektora finansowego, któremu bardziej opłaca się inwestować w aktywa finansowe niż w gospodarkę, zagraża dobrostanowi społecznemu, a w dalszej perspektywie może przyczynić się zastąpienia demokratycznych społeczeństw rynkowych jakąś nową odmianą despotii, tym razem kapitalistycznej.

Józef Rurawski, Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Jarosław Górski i ja…

Książkę czyta się niemalże jak najbardziej sensacyjną z sensacyjnych powieści samego Dołęgi-Mostowicza.

Kotarbiński a marksizm

Przekonania Kotarbińskiego były zawsze bliskie lewicowym ideałom. Pomiędzy jego dążeniem a projektem klasyków marksizmu istniała zbieżność, choć sposób, w jaki zamierzali to osiągnąć, był diametralnie odmienny. Z marksizmem naukowym Kotarbińskiego łączyło wiele, miał natomiast stosunek wyraźnie negatywny do jego nurtu walczącego (marksizmu-leninizmu).

Odpowiedzialność za zmianę klimatu

Zmiana klimatu jest problemem globalnym, który może być rozwiązany jedynie na poziomie świata. Jednakże,  ponura rzeczywistość jest taka, że mimo podejmowanych od ponad 30 lat działań, zmierzających do ograniczenia gazów cieplarnianych emitowanych w wyniku działalności człowieka, globalna ilość tych gazów wyrzucanych do atmosfery stale rośnie.

Europa i Polska w powojennym świecie

Zapewne czeka nas okres ochłodzenia w stosunkach europejskich, koniec czasów dywidendy pokoju. Polska, Unia Europejska, NATO muszą się do niego dobrze przygotować. Trzeba nastawić się na politykę powstrzymywania i odstraszania. Wyczerpana Rosja nie będzie mogła ani chciała atakować kolejnych krajów, a już zwłaszcza członków NATO. Będzie jednak próbowała odtwarzać swój potencjał.

Media publiczne – szkic do reformy

Media publiczne uzależnione przez formację polityczną, ideologię czy religię prezentują jednostronną wizję świata, antagonizują społeczeństwo i zwykle służą władzy autokratycznej lub wspierają budowę takiej władzy. Zasady prawa strzegące niezależności mediów były przez lata niekorzystnie zmieniane, by za czasów rządów PiS zupełnie przestać obowiązywać.

Scena polityczna po wyborach samorządowych

Wybory samorządowe – wbrew większości sondaży – nie przyniosły zasadniczych zmian na scenie politycznej. Pod pewnymi względami były powtórzeniem wyborów parlamentarnych z 2023 roku (pierwsze miejsce PiS, ale większość uzyskana przez koalicję demokratyczną; wyraźny podział na miasto i wieś oraz jeszcze wyraźniejszy wpływ wykształcenia na wybór opcji politycznej).

Dyplomata czasu Przełomu

Biografia Adama Kobierackiego, wybitnego polskiego dyplomaty zmarłego 4 kwietnia 2024, jego dokonania i sukcesy, jego złamana kariera i upokorzenie przez fagasów PISowskiego rządu  odzwierciedlają historię najnowszą naszej dyplomacji i naszego kraju, wszystkie jej wzloty i jej wstydliwe stronice.

Unia jest skuteczniejsza niż kiedykolwiek. Ale czy wystarczająco skuteczna?

Odpowiedź na stojące przez Unią Europejską wyzwania będzie polegała na jeszcze mocniejszej integracji.

Były premier mówi o kondycji i przyszłości UE.

Unia Europejska powinna zacząć poważnie rozmawiać o rozwijaniu wspólnej polityki społecznej

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Zaletą Unii jest równoważenie sprawności gospodarczej ze sprawiedliwością społeczną

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Problemy pracowników migrujących na otwartym europejskim rynku pracy

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Przyczyny protestów w Europie były całkowicie różne

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Komunikaty

Głosy w dyskusji na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Autorytaryzm początków XXI wieku. Tendencje, ewolucja, perspektywy

Po dyktaturach strachu współcześnie wśród państw niedemokratycznych zaczynają dominować dyktatury spinu.

Relacje państwo – Kościół po wyborach parlamentarnych 15 X 2023 r. Perspektywy, szanse ulepszeń

Dyskusja o tym, czy w powyborczej rzeczywistości da się ułożyć na nowo obszar stosunków między Rzecząpospolitą a Kościołem Rzymskokatolickim.

Wyrzucane pieniądze, czyli konsekwentne osłabianie Polski

Co zrobić, by w końcu, po 40 latach od tzw. transformacji ustrojowej, doczekać się władz merytorycznie, kompetencyjnie i mentalnie przygotowanych do służby publicznej, oddanych mieszkańcom, małym ojczyznom i całej polskiej wspólnocie?

Parę odważnych, może nawet obrazoburczych, propozycji, napisanych przez poważanego autora, ale z pozycji zdenerwowanego obywatela.

Pożegnanie Ernesta Brylla (1.03.1935-16.03.2024)

Wspomnienie o ważnej postaci polskiej literatury pióra krytyka, jednego z redaktorów „Res Humana”.

Samorząd – same pytania

Samorząd stał się jednym z ogniw tak samo odległego systemu zarządzania państwem, jak rząd czy partie polityczne. Nie bez winy są tu sami samorządowcy. Nie będąc pewni swej siły i popularności podczepiają się pod partie, bo one dają im w kampanii swoje zasoby. Wyborca odbiera wójta, burmistrza, prezydenta jako wysłannika delegowanego do zarządzania jego małą ojczyzną. Ten przestaje być liderem lokalnej społeczności, staje się w niej instytucją zarządczą, trochę jednak obcą.

Cywilizacja „Przekroju”, Eile, Urbanek…

„Przekrój”, niezwykły i ogromnie poczytny tygodnik, był jedyny w swoim rodzaju. W zgrzebnej, jak na dzisiejsze wymagania, szacie zewnętrznej puszczał w obieg kultury polskiej nieobecne w innych pismach wiadomości kulturowo-elitarne, odwołując się do nowych prądów w myśli europejskiej i światowej, sztuce i kulturze, do nieznanych jeszcze zjawisk i nazwisk.

Odbudowywanie demokracji

Wybory parlamentarne otworzyły drogę do głębokich zmian w polskim systemie politycznym, co bez przesady można nazwać drugą demokratyzacją. Dokonuje się ona w warunkach ostrej walki. Elita PiS nie była przygotowana na przegraną i reaguje na nią w sposób agresywny. Nie ma ani śladu ponadpartyjnej współpracy w reformowaniu państwa. Konieczne jest więc realistyczne rozpoznanie zagrożeń i znajdowanie na nie odpowiedzi.

Sto dni Donalda Tuska

Można mieć nadzieję, że zaraz po 7 kwietnia (118. dzień po jego zaprzysiężeniu) czy po ogłoszeniu wyników kolejnych wyborów, premier uzyska tak silną legitymację do przeprowadzenia głębokich rozliczeń, że w pełni przekształci się z kolejnego premiera zapamiętanego dotychczas jako twórcę „ciepłej wody w kranie” w godnego upamiętnienia męża stanu. Czy jest scenariusz alternatywny, jeśli ten plan się nie uda? Los Napoleona i powrót do autorytaryzmu?

Rocznice i niepoprawne skojarzenia

101. rocznica śmierci Narutowicza zbiegła mi się z piątą – zamordowania Pawła Adamowicza. Nie mogę opędzić się od skojarzenia, że niebezpieczna pora dla Polaków to nie tylko listopad, a może także i inne miesiące. Bo w ostatecznym rachunku o ich przyszłości zadecyduje zdolność do zrzucenia balastu nacjonalistycznej i wielkomocarstwowej retoryki, a tu kalendarz nie ma wielkiego znaczenia.

Otwarty problem „dobrej śmierci”

Wielu agnostyków czy ateistów pozbyło się obawy przed śmiercią oraz odwiecznego lęku przed wizją braku życia wiecznego. Jednak wielu (a być może nawet każdy z nas…) nie wyzbyło się lęku przed samym umieraniem. Bywają życzenia osób starszych proszących o „śmierć estetyczną”. W tym pragnieniu widać wyraźnie pierwotną obawę przed odwiecznymi wrogami godności człowieka – bólem i cierpieniem.

Co dalej z Instytutem Poprawnej Przeszłości?

Rozwiązać! Kategorycznie – tak! Instytut Pamięci Narodowej powstał, by kształtować moją tożsamość w duchu narodowej godności. Ustawodawca, powołując ten twór, poddał się emocjonalnemu szantażowi patriotycznego obowiązku, za którym skrywał się nacjonalizm. Manipulacja i kłamstwo to akceptowalne narzędzia, jeżeli cel jest zbożny. Zakłócanie wysiłków Instytutu podjętych dla krzewienia prawdziwie patriotycznego światopoglądu jest karalne, dosłownie. W ten sposób odebrano mi prawo do wstydu. Dlatego protestuję. Będzie więc o tożsamości i wstydzie.

Agnieszka Holland i kłopoty z władzą

Agnieszka Holland słusznie uchodzi za wybitną postać w kinematografii polskiej i międzynarodowej. Jednakże prezentacja jej filmów nie wyczerpuje wszystkich kierunków ich intelektualnej zawartości. Do tych najczęściej pomijanych należą wątki filozoficzne obecne w jej twórczości, natura współczesnej cywilizacji, antropologia i psychologia społeczna.

Zjednoczone Stany Europy. Marzenie, fikcja czy cel?

Na naszym globie wiele się dzieje, napięcia są widoczne w każdej dziedzinie i we wszystkich regionach geograficznych. Integracja Europy w kierunku powstania państwa Zjednoczone Stany Europy jest dziś warunkiem sine qua non dla wyrównania balansu sił. Silna Europa jest prawdopodobnie brakującym ciężarkiem na wieloramiennej wadze światowego pokoju.

Ludzki umysł polem walki wojny kognitywnej

Od psychologicznej wojna kognitywna różni się wykorzystaniem osiągnięć neurobiologii i neuropsychologii. Jak na razie ogranicza się to do neurolingwistyki oraz do wykorzystania środków psychoaktywnych i broni psychotronicznych. Wizje planujących przyszłe wojny kognitywne strategów sięgają jednak o wiele dalej.