USA–Iran: nowe rozdanie

Nieoczekiwana propozycja D. Trumpa, aby Rosja pośredniczyła w kontaktach USA-Iran, którą wkrótce zmieniła amerykańska groźba pod adresem Teheranu „bombardowań, jakich świat nie widział”, ponownie przyciągnęła uwagę do „problemu irańskiego”. W wypowiedziach ekspertów i „ekspertów” czy komentarzach medialnych dominuje amerykański lub europejski ogląd sytuacji. Dla zrozumienia sytuacji niezbędne jest uwzględnienie także irańskiej percepcji sytuacji.

Twarde państwo

Fukuyama określił postępujący proces dekompozycji amerykańskiego porządku mianem politycznego rozkładu (political decay). Żarłoczne termity mają jeszcze sporo do zrobienia, bo korzenie demokracji sięgają tam głęboko. W Polsce dopiero co zbudowany fundament demokratycznego porządku politycznego nie zniósł dobrze pierwszej poważnej próby.

Pokłosie wojny

Realizacja obietnicy Trumpa rychłego zakończenia wojny miałaby doniosłe konsekwencje dla Ukrainy, Rosji i dla Europy, w tym dla Polski. Warto już teraz zastanowić się, jakie. Ukraina wyszłaby z wojny jako państwo suwerenne, ale zmuszone do pogodzenia się z utratą terytoriów. Zamrożone konflikty mają to do siebie, że trwają przez dziesięciolecia.

Polityka Donalda Trumpa w szerszej perspektywie

Trudno ocenić, kto przoduje w wyścigu do nowej cywilizacji – Chiny czy Unia Europejska. Wydaje się, że Rosja okopała się na konserwatywnych pozycjach i stara się zrobić wszystko, aby powstrzymać zachodzące zmiany. Stany Zjednoczone Donalda Trumpa również przyjęły konserwatywne podejście, próbując stworzyć iluzję potęgi poprzez imperialistyczne rozwiązania.

Koniec NATO, jakie znamy?

To, czego trzeba Europie, to bardziej ekonomiczne gospodarowanie wydatkami wojskowymi poprzez lepszą koordynację działań inwestycyjnych, produkcyjnych i zaopatrzeniowych. To zadziwiające, jak marnie ta koordynacja wygląda zarówno w Sojuszu Północnoatlantyckim, jak i w łonie Unii Europejskiej. Rzecz nie tylko w tym, ile się wydaje, lecz jak się wydaje.

Krajobraz polityczny po wyborach parlamentarnych w Niemczech

Realistycznie biorąc, tylko program uporania się przez nowy koalicyjny rząd kanclerza Friedricha Merza z problemami wewnętrznymi Niemiec narosłymi nie tylko w okresie rządów koalicji SPD-Zieloni-FDP, ale jeszcze z czasów kanclerstwa Angeli Merkel, daje szansę, w przeważającym przekonaniu, na zatrzymanie wzrostu poparcia dla dążącej do przejęcia władzy AfD.

Dziewięć tez na temat strategii bezpieczeństwa Polski na lata 2025–35

Okres, w którym system relacji międzynarodowych opierał się na zasadach nienaruszalności granic i terytorialnej integralności państw, definitywnie dobiegł końca. Na rosyjskie próby narzucenia siłą jej imperialnych roszczeń nałożyły się populistyczne tendencje w niektórych krajach Zachodu. A przede wszystkim – ponowny wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA.

Wyspa Ameryka

Koleżanka z Polski zapytała, co sądzę o tym, co się wyprawia w Stanach Zjednoczonych. Odpowiedziałem jej tak: wyobraź sobie, że USA to wyspa, a Ty jesteś jej prezydentem, który ma wielkie uprawnienia, a poza tym jesteś typem ego-maniaka. Do spełnienia Twoich planów potrzebujesz sprawczości oraz determinacji; to zapewniają zasoby wyspy i Twój charakter.

Dalekie podróże

Ruszyła kawalkada: prezydent ze swoją świtą (na rozmowie z Trumpem nie zauważyłem ministra Sikorskiego i p.o. ambasadora Klicha, nad czym radziłbym się zastanowić). Podróż trwała 12 godzin, oczekiwanie – 3, a rozmowa 10 minut. Przy poszanowaniu proporcji wychodzi, że plus minus jak na spotkaniu Stanisława Augusta z Katarzyną II w 1787 r. w Kaniowie.

Świat na głowie

Jak Nikita Chruszczow, John Mearsheimer i Carl Schmitt mogliby pomóc w zrozumieniu tego, co powiedział J.D. Vance w Monachium? Początek drugiej kadencji Donalda Trumpa zaczął się jak w scenariuszu pisanym przez Hitchcocka – od trzęsienia ziemi na Grenlandii, w Panamie, Kanadzie oraz w Strefie Gazy. Pierwsza fala tektonicznej polityki była, przyznać trzeba, silna, wręcz – nomen omen – wstrząsająca. Jeśli tak, to co mogłoby spowodować, że napięcie miałoby jeszcze rosnąć?

Powrót kondotierów

Współczesną wojnę można toczyć bez oficjalnego wypowiedzenia i użycia sił zbrojnych, na płaszczyźnie informacyjnej, gospodarczej czy kulturowej. Coraz częściej mówi się o kosmicznym teatrze działań wojennych i nowych rodzajach sił zbrojnych, takich jak wojska kosmiczne. Zmiany zaszły również na ziemskich polach bitew: cyfryzacja i robotyzacja oraz tworzone z najemników prywatne jednostki wojskowe.

Europa w świecie potęg

Kiedy po zakończeniu kadencji posła do Parlamentu Europejskiego zastanowiłem się nad przyszłością UE, ujrzałem ją w dość pesymistycznych barwach. Zajmowanie się zupełnie innymi sprawami pozwoliło mi spojrzeć na tę kwestię z większym dystansem. Bardzo wątpię w realność wykonania istotnych kroków ku instytucjonalnemu wzmocnieniu Unii.

Syria – ilu aktorów zadecyduje o jej przyszłości?

Wszystkie dotychczasowe próby rozwiązania kryzysu za stołem rozmów okazały się bezproduktywne, gdyż każdy z uczestników wielkiej gry na Bliskim Wschodzie realizował własne interesy. Teraz nastąpi nowy akt dramatu w Syrii, w którym główni aktorzy – Turcja, Iran, Izrael, Rosja, USA… i kilkadziesiąt syryjskich i ościennych ugrupowań – będą próbowali zrealizować swoje cele strategiczne.

Innowacyjność lekarstwem na wszystko

Mario Draghi przedstawił raport dotyczący przyszłości europejskiej konkurencyjności. Diagnoza w nim zawarta jest bardzo niekorzystna dla Unii Europejskiej. Stwierdzono wprost, że bez zmiany polityki Europejczycy, w porównaniu z innymi regionami świata, będą biednieć. W szczególności problemem będzie luka innowacji pomiędzy Europą a USA, która będzie narastać.

Szara eminencja

Co naprawdę wiemy o kimś, kto – jak już szepcze się na waszyngtońskich salonach – może odgrywać jedną z najbardziej znaczących ról w nowej administracji? Jaki będzie wpływ Elona Muska na nową polityczną rzeczywistość, w której 47. prezydent będzie miał większość w Izbie Reprezentantów i w Senacie? Do jakiego stopnia nie Trump, lecz Musk jest przewidywalny?

Wymowa amerykańskich wyborów 2024

Wygrana Donalda Trumpa jest wynikiem polaryzacji politycznej, a zarazem polaryzację tę pogłębia. Dla Stanów Zjednoczonych oznacza umacnianie konserwatywnego zwrotu, który obserwujemy od pewnego czasu. Dla świata stanowi przestrogę – przypomnienie, że bezpieczeństwa nie wolno budować jedynie na zaufaniu do potęgi USA. Czekają nas trudne lata.

Wschód z Południem przeciwko Zachodowi?

Czemu globalne Południe nas nie rozumie, nie staje po stronie Ukrainy i wspierającego ją Zachodu? Istnieje wiele przyczyn: bieżące interesy, chęć zburzenia systemu stosunków międzynarodowych – według tych państw niesprawiedliwego, postkolonialne sentymenty, zbieżność tych krajów oraz Rosji w interpretacji ich historii w kontekście procesów modernizacyjnych.

Izrael i Palestyna: po drugiej stronie lustra

Juliusz Gojło, arabista, znawca Bliskiego Wschodu i islamu (specjalizuje się w teologii szyizmu, był przez wiele lat ambasadorem Polski w Iranie) analizuje wojnę izraelsko-palestyńską przez pryzmat radykalizacji religijnej obu stron konfliktu. Wyjaśnia, jak Izrael i ruch Hamas zaprzęgły religie i nacjonalizmy do realizacji bieżących celów politycznych.

Czy Chiny szykują się do wojny?

Chiny, które stały się pierwszą potęgą gospodarczą świata, są rozpatrywane przez USA jako główne zagrożenie dla amerykańskiej dominacji.  Także NATO, podczas szczytu w Waszyngtonie, uznało Chiny za wyzwanie dla bezpieczeństwa obszaru euro-atlantyckiego. Aby nie ulegać uproszczonemu spojrzeniu na stosunki między ChRL i NATO należy jednak uwzględnić szerszy kontekst międzynarodowy, w tym utratę przez szeroko rozumiany Zachód dominującej roli w stosunkach międzynarodowych.

Czy współczesne państwa stać na mądrość?

Przemysław Grudziński, wybitny polski dyplomata i myśliciel, piastujący w przeszłości wysokie funkcje państwowe, dzieli się z czytelnikami jego książek i bloga gorzkimi refleksjami nad kondycją współczesnego świata. W swojej najnowszej pracy „Rozpadające się światy” Grudziński nie szczędzi też boleśnie krytycznych uwag o polityce Polski i polskich elitach, rozprawiając się z megalomanią i mitotwórstwem.

U progu gwiezdnych wojen

Jak to z planami wojennymi bywa – wcześniej lub później pojawi się ktoś, kto nie zważając na międzynarodowe zobowiązania przystąpi, w imię jakiejś obłąkańczej idei lub pod pozorem obrony przed potencjalnymi wrogami, do  realizacji także tych w kosmosie. Koszty takiego przedsięwzięcia będą ogromne, znacznie przekraczające te przeznaczone na ziemskie zbrojenia.

Czy humaniści, do tego lewicowi, mogą toczyć wojny?

Idea wiecznego pokoju, uznania przez wszystkich ludzi i wszystkich przywódców politycznych, że lepiej jest współpracować niż gromadzić coraz większe zapasy śmiercionośnych broni i później się nimi zabijać, jest pociągająca. Jest też – przyznajmy – nierealistyczna. A co począć w sytuacji, gdy wojna przestała być abstraktem i trwa tuż za naszymi granicami?

Gra i manipulacja wojną. Do czego może to prowadzić?

Społeczna komunikacja dotycząca współczesnych wojen dociera do nas w zróżnicowanych, nie dość z sobą zsynchronizowanych, językach – zwłaszcza w stronniczym języku doraźnej polityki, ideologii czy dyplomacji – rzadziej zaś, i znacznie słabiej, w zobiektywizowanym i rzetelnym przekazie informacyjnym.

Unia a ekologia

W Unii toczy się dyskusja o Europie dwóch porządków: ksenofobicznym i nacjonalistycznym – gdzie zamknięcie narodów i zacieśnienie polityki tylko do własnych interesów jest dominujące, oraz Europie otwartej, wspólnotowej, zjednoczonej. Zielony Ład, tak samo jak wszelkie dyskusje o klimacie i konieczności ekologicznego myślenia stały się zakładnikami nacjonalistycznego zawężenia. Prawa rolników do zarządzania gospodarstwami na własną modłę, krytyka propozycji zmian są polem dyskusji etnocentrycznych.

UE i napięcia społeczne. Czy coś poszło nie tak? Czy Unia rozwinie się jako projekt socjalny?

Relacja i wszystkie materiały z konferencji z udziałem Włodzimierza CIMOSZEWICZA, przewodniczącego OPZZ Piotra OSTROWSKIEGO oraz ekspertów. Uznano, że Unia Europejska musi się dalej integrować; co więcej, ta integracja musi być bardziej zdecydowana, z czasem obejmując również usługi publiczne.

Co nam mówią wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego? Unia Europejska musi natychmiast skręcić w lewo!

Najgorszą rzeczą, jaką mogą zrobić partie centroprawicowe, jest flirtowanie z radykalną prawicą i włączenie jej postulatów do swojej agendy (w wielu kwestiach właściwie to już się stało). Socjaliści i Demokraci, liberałowie oraz Zieloni powinni zrobić wszystko, by ułatwić Europejskiej Partii Ludowej powstrzymanie się od takiej pokusy.

Europa i Polska w powojennym świecie

Polska, Unia Europejska, NATO muszą przygotować się na okres ochłodzenia w stosunkach europejskich i koniec czasów dywidendy pokoju. Trzeba nastawić się na politykę odstraszania i powstrzymywania. Wyczerpana Rosja nie będzie mogła ani chciała atakować kolejnych krajów, a już zwłaszcza członków NATO. Będzie jednak próbowała odtwarzać swój potencjał.

Unia jest skuteczniejsza niż kiedykolwiek. Ale czy wystarczająco skuteczna?

Jeżeli Trump zostanie prezydentem USA, a Ukraina się nie obroni, to stworzenie europejskiej tożsamości obronnej stanie się oczywistą koniecznością. Będziemy musieli doprowadzić wyszkolenie, organizację i współdziałanie wojsk do poziomu umożliwiającego bardzo szybką reakcję, jeżeli któreś z naszych państw będzie zagrożone. Bo amerykańskiego wsparcia nie będziemy pewni.

Rozmowa z 4.04.2024 r.

Unia Europejska powinna zacząć poważnie rozmawiać o rozwijaniu wspólnej polityki społecznej

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Zaletą Unii jest równoważenie sprawności gospodarczej ze sprawiedliwością społeczną

Perspektywy dalszego rozwoju Unii Europejskiej najkrócej mógłbym ująć w następujący sposób: albo stanie się ona bardziej socjalna, albo nie będzie jej wcale. Jest to ważna przestrzeń rozwijania norm socjalnych, stosunków pracy i polityki społecznej.

Zapis wystąpienia przewodniczącego OPZZ na konferencji „Res Humana” 8 maja 2024 r.

Problemy pracowników migrujących na otwartym europejskim rynku pracy

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Przyczyny protestów w Europie były całkowicie różne

Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Komunikaty

Głosy w dyskusji na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE

Zjednoczone Stany Europy. Marzenie, fikcja czy cel?

Integracja Europy w kierunku powstania państwa Zjednoczone Stany Europy jest dziś warunkiem sine qua non dla wyrównania balansu sił. Silna Europa jest prawdopodobnie brakującym ciężarkiem na wieloramiennej wadze światowego pokoju.

Przypominamy proroczy tekst z marca ub.r., gdy Donald Trump dopiero ubiegał się o prezydencką nominację Partii Republikańskiej.

Ludzki umysł polem walki wojny kognitywnej

Od psychologicznej wojna kognitywna różni się wykorzystaniem osiągnięć neurobiologii i neuropsychologii. Jak na razie ogranicza się to do neurolingwistyki oraz do wykorzystania środków psychoaktywnych i broni psychotronicznych. Wizje planujących przyszłe wojny kognitywne strategów sięgają jednak o wiele dalej.

75 lat Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka – powróćmy do jej ducha

Dla twórców Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka uniwersalizm oznaczał uwzględnienie dorobku filozoficznego różnych kultur na przestrzeni wieków i tysiącleci historii ludzkości. Obecnie dla Zachodu uniwersalizm oznacza kulturę i dorobek filozoficzny Zachodu jako źródła wartości, które powinny być (najlepiej bez dyskusji) akceptowane przez resztę świata.