Fukuyama określił postępujący proces dekompozycji amerykańskiego porządku mianem politycznego rozkładu (political decay). Żarłoczne termity mają jeszcze sporo do zrobienia, bo korzenie demokracji sięgają tam głęboko. W Polsce dopiero co zbudowany fundament demokratycznego porządku politycznego nie zniósł dobrze pierwszej poważnej próby.
...[czytaj więcej]
Jeden z kolegów zasugerował mi na ucho, że do keiserowskiego wąsika pasowałaby bardziej pikielhauba, aniżeli tak wyrafinowana i subtelna ozdoba. To oburzyło mnie już do cna. Bo jakże można odmawiać fularu politykowi, który jako jedyny ubił interes z działaczem Ruchu Palikota Januszem P., sprzedając mu browar i w dodatku otrzymując obiecane z tej transakcji pieniądze?!
...[czytaj więcej]
To, co opisywane jest poniżej, można określić jako stan przeciążenia złożonością polityczną lub zamieszaniem w tzw. ładzie politycznym. Zjawisko to występuje, gdy skomplikowany i szybko zmieniający się krajobraz polityczny staje się tak przytłaczający, że nawet osoby zdolne i przygotowane profesjonalnie mają trudności ze zrozumieniem go.
...[czytaj więcej]
Realistycznie biorąc, tylko program uporania się przez nowy koalicyjny rząd kanclerza Friedricha Merza z problemami wewnętrznymi Niemiec narosłymi nie tylko w okresie rządów koalicji SPD-Zieloni-FDP, ale jeszcze z czasów kanclerstwa Angeli Merkel, daje szansę, w przeważającym przekonaniu, na zatrzymanie wzrostu poparcia dla dążącej do przejęcia władzy AfD.
...[czytaj więcej]
Pierwsze oświadczenia, deklaracje i zamierzenia polityków poszczególnych partii politycznych.
W wyniku głosowania zwycięski Friedrich Merz (CDU/CSU) może skorzystać tylko z jednego partnera – z SPD. Nieprzekroczenie progu przez FDP i Sojusz Sary Wagenknecht jest ich porażką, ale umożliwia utworzenie koalicji złożonej tylko z dwóch ugrupowań.
...[czytaj więcej]
Sondaże preferencji politycznych, przeprowadzone kilka dni przed wyborami parlamentarnymi w Niemczech, nie dają pełnej odpowiedzi na pytanie o przyszły układ sił w Bundestagu. Jakkolwiek poparcie dla głównych partii politycznych ustabilizowało się, to 28 procent wyborców wciąż nie wie, na kogo odda swój głos 23 lutego.
...[czytaj więcej]
Roosevelt interweniował, przenosząc część władzy z elity finansowej na polityczną. Gdyby tego nie zrobił, przeważyłoby poczucie, że wszystkie elity zawiodły. A właśnie ono doprowadziło do władzy faszystów w Europie. Czy podobna sytuacja ma miejsce teraz, czy faszyści zagrażają też Polsce? Coraz mocniej objawiają się na międzynarodowej scenie politycznej.
...[czytaj więcej]
Sprawą, którą uważam za głęboko nieetyczną i też mocno wpływającą na scenę polityczną w Polsce, była akcja przeciw kandydaturze Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w 2005 roku. Zorganizowali ją, sformułowali fałszywe oskarżenia, ówcześni państwowi urzędnicy, funkcjonariusze służb, Brochwicz i Miodowicz. Oceniam to jako obrzydliwe i szkodliwe.
...[czytaj więcej]
Zapis audio rozmowy z Aleksandrem Kwaśniewskim zawiera wątki, które nie zmieściły się w jej spisanej i wydrukowanej wersji. Były prezydent mówi, jak dał się oszukać technologii deep fake, o modelu szwajcarskim jako ratunku dla demokracji, o populizmie Donalda Tuska, liderach polskiej lewicy, o tym, co na temat Ukrainy powiedział mu Putin w 2002 roku (!).
Czas trwania: 1:42:19.
...[czytaj więcej]
„Nie istnieje już dziś liberalny porządek świata. Istnieją jednak liberalne społeczeństwa. Są otwarte, wolne kraje, które stwarzają ludziom lepszą szansę na pożyteczne życie niż zamknięte dyktatury. Można je ocalić. Ale tylko wówczas, kiedy ci z nas, którzy w nich żyją, zdecydują się na wysiłek ocalania”. Może więc nie będzie aż tak źle???
...[czytaj więcej]
Znamy już większość kandydatów na urząd prezydenta RP. Średnia ich wieku wynosi poniżej 50 lat. Czy to na pewno najlepszy wiek, by w maksymalny sposób poświęcić się dla ojczyzny? Czy ma się już wtedy wystarczający bagaż doświadczeń, sukcesów i porażek, czy jest się na tyle życiowo wolnym czy wolną, by całym sobą służyć nam – obywatelom?
...[czytaj więcej]
Wydarzenia ostatnich miesięcy zarówno wewnętrznych, jak i poza granicami naszego kraju nakazują daleko idącą ostrożność w prognozach odnośnie do losów polskiej prezydentury. Wskazuje na to wysoki stopień wewnętrznej polaryzacji i skonfliktowania sił politycznych, idące w poprzek głównych orientacji i bloków.
...[czytaj więcej]
Czy wiek przywódców wpływa na skuteczność rządzenia? Rywalizacja Joego Bidena i Donalda Trumpa na wstępnym etapie kampanii w USA skłoniła autora do refleksji nad granicami wieku w polityce. Obaj, mając około osiemdziesiątki, zwrócili uwagę na historię najstarszych przywódców oraz na to, czy ich wiek może być symbolem schyłkowej fazy zachodniej cywilizacji.
...[czytaj więcej]
Rząd Michela Barnier albo de facto nie powstanie, albo będzie całkowicie zależny od radykalnej prawicy. Nie będzie w stanie rządzić, a na ulicy w siłę rosnąć będzie nie tylko lewica, ale i (a może przede wszystkim) partia Le Pen. W ten sposób Macron wpuścił do kurnika lisa, którego dopiero co, dzięki wielkiej mobilizacji Francuzów, udało się od bram odgonić.
...[czytaj więcej]
Chciałbym, żeby Donald Tusk kłamał, gdy błędem ministra z Kancelarii Premiera tłumaczył swój podpis na akcie wyznaczającym neosędziego Krzysztofa Wesołowskiego na przewodniczącego zgromadzenia sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Bo jeśli mówił prawdę, to sprawy w rządzie i w polskiej polityce mają się znacznie gorzej niż się wydaje.
...[czytaj więcej]
Koalicyjny rząd Donalda Tuska zmierzać będzie bardziej na prawo. Dopóki wspólnym celem było odsunięcie PiS od władzy, konieczny i widoczny był spory (w istocie bardziej populistyczny niż lewicowy) przechył na lewo. Po przejęciu i ustabilizowaniu władzy Tusk zmierza do tego, ażeby przywrócić centrową równowagę. Mowa tu o zwrocie o charakterze taktycznym.
...[czytaj więcej]
To nie jest opozycja w przyjętym tego słowa znaczeniu. To zraniony drapieżnik, który przygotowuje się do ponownego skoku i tego zamiaru nie ukrywa. Wierząc w „wyborczy kapitał” Podkarpacia i Podlasia, nie zmienia retoryki, zabijającej wszelki dialog w polityce. Rozliczenie – to jedyny sposób poskromienia tej drapieżności.
...[czytaj więcej]
Sprawdźmy, na ile trafne były przewidywania dotyczące polityki po (!) wyborach 2025 roku formułowane na kanwie wyników wyborów w latach 2023 i 2024 przez redaktorów „Res Humana” oraz jednego z zaprzyjaźnionych autorów – profesora Jana Garlickiego, politologa i socjologa związanego z UW, właściciela i prezesa Centrum Badań Marketingowych „Indicator”.
...[czytaj więcej]
Wybory do Parlamentu Europejskiego potwierdziły ten obraz polskiej sceny politycznej, który wyłonił się dziewięć miesięcy wcześniej. Zaskakująco dobrze wypadła Konfederacja, a zaskakująco słabo – Trzecia Droga. Słaby wynik lewicy nie jest zaskoczeniem. Potrzebuje ona nowych idei i nowego stylu uprawiania polityki.
...[czytaj więcej]
Co zrobić, by w końcu doczekać się władz merytorycznie, kompetencyjnie i mentalnie przygotowanych do służby publicznej, oddanych mieszkańcom, małym ojczyznom i całej polskiej wspólnocie? Parę odważnych, może nawet obrazoburczych, propozycji, napisanych przez poważanego autora, ale z pozycji zdenerwowanego obywatela.
...[czytaj więcej]
Samorząd stał się jednym z ogniw tak samo odległego systemu zarządzania państwem, jak rząd czy partie polityczne. Nie bez winy są tu sami samorządowcy. Nie będąc pewni swej siły i popularności podczepiają się pod partie, bo one dają im w kampanii swoje zasoby. Wyborca odbiera wójta, burmistrza, prezydenta jako wysłannika delegowanego do zarządzania jego małą ojczyzną. Ten przestaje być liderem lokalnej społeczności, staje się w niej instytucją zarządczą, trochę jednak obcą.
...[czytaj więcej]
Wybory parlamentarne otworzyły drogę do głębokich zmian w polskim systemie politycznym, co bez przesady można nazwać drugą demokratyzacją. Dokonuje się ona w warunkach ostrej walki. Elita PiS nie była przygotowana na przegraną i reaguje na nią w sposób agresywny. Nie ma ani śladu ponadpartyjnej współpracy w reformowaniu państwa. Konieczne jest więc realistyczne rozpoznanie zagrożeń i znajdowanie na nie odpowiedzi.
...[czytaj więcej]
Ani się obejrzeliśmy, a już minęło 100 dni rządzenia Donalda Tuska, które są okazją do znęcania się nad premierem i jego ministrami. Taka cezura obowiązuje i trzeba to przyjąć do wiadomości. Co jednak można wykonać przez ledwie trzy miesiące rządzenia, mając na Krakowskim Przedmieściu wciśnięty wsteczny bieg, a w trybunale z Alei Szucha jeszcze dodatkowy docisk?
...[czytaj więcej]
Można mieć nadzieję, że zaraz po 7 kwietnia (118. dzień po jego zaprzysiężeniu) czy po ogłoszeniu wyników kolejnych wyborów, premier uzyska tak silną legitymację do przeprowadzenia głębokich rozliczeń, że w pełni przekształci się z kolejnego premiera zapamiętanego dotychczas jako twórcę „ciepłej wody w kranie” w godnego upamiętnienia męża stanu. Czy jest scenariusz alternatywny, jeśli ten plan się nie uda? Los Napoleona i powrót do autorytaryzmu?
...[czytaj więcej]
Ostatnie osiem lat zdecydowanie zmieniło polskie społeczeństwo. Uczyniło je bardziej obywatelskim – a przez wiele dekad socjologowie i psycholodzy powątpiewali w naszą obywatelskość. 2023 był rokiem spektakularnego przełomu, ale akty protestu pojawiły się już po pierwszych autorytarnych poczynaniach rządzącej prawicy. Dla wielu państwo stało się opresyjne.
...[czytaj więcej]
Szydło otrzymała już zapewne wezwanie do stawienia się przed komisją sejmową celem złożenia wyjaśnień, które zadecydują nie tyle o jej dalszej, co raczej bliższej przyszłości. Tę może spędzić w więzieniu. Stało się to jasne, od kiedy „New York Times” w swoim artykule ujawnił kulisy sprzedaży Polsce programu Pegasus.
...[czytaj więcej]
Jest jasne, że Andrzej Duda nie zamierza współpracować z demokratycznie wybranymi innymi władzami państwa. Nie ma więc co czekać z wszczęciem postępowania zmierzającego do zbadania potencjalnych deliktów konstytucyjnych w wykonaniu obecnego prezydenta.
...[czytaj więcej]
Może to konkluzja jeszcze nieco na wyrost, ale mamy na Wiejskiej pierwsze objawy parlamentarnej normalności. Choćby w postaci spokojnego uchwalenia budżetu państwa na 2024 rok. Marszałek Hołownia zaś w inteligentny sposób przygotował Sejm na zapowiadane demonstracje z udziałem byłych posłów Kamińskiego i Wąsika, które jednak i na szczęście się nie odbyły.
...[czytaj więcej]
Przesilenie przeniesie się do gmachów na Wiejskiej, gdzie PiS hurtowo zarzuci Izbę całą stertą wniosków proceduralnych i nagłych – jak to jeszcze przed wojną pięknie nazywano. Gdyby móc to wszystko skompresować, wychodziłaby prawdziwa polityczna bomba atomowa, którą nowa ekipa postanowiła mimo wszystko rozbroić, a stara wręcz przeciwnie – zdetonować.
...[czytaj więcej]
Sekwencja zdarzeń związanych z umieszczeniem, zgodnie z wyrokiem sądu, byłych ministrów Wąsika i Kamińskiego w zakładzie penitencjarnym na warszawskim Grochowie, pozornie układa się w zaplanowany przez PiS scenariusz doprowadzenia do skrócenia kadencji Sejmu i przyspieszonych wyborów.
...[czytaj więcej]
Oświadczenie marszałka Hołowni nie pozostawia złudzeń co do losów dwóch kroków prezydenta Dudy: zawetowania ustawy okołobudżetowej i przedstawienia jego własnego projektu. Sejm będzie szedł wyznaczonym i uzgodnionym wewnętrznie torem i nie zamierza zbaczać z harmonogramu.
...[czytaj więcej]
Precyzyjna analiza procesu przekazywania władzy z rąk przegranego obozu populistycznej prawicy do zwycięskiej koalicji stronnictw demokratycznych, z udziałem (niekonstruktywnym) Andrzeja Dudy, między 15 października a 12 grudnia 2023 roku. Oraz gorzkie uwagi na temat polskich tradycji rządzenia, na które próbował się powołać urzędujący prezydent.
...[czytaj więcej]
Nadziejom związanym z nowym rządem towarzyszyć musi świadomość, że podjął on niezwykle trudne zadanie. Po ośmiu latach rządów Prawa i Sprawiedliwości Polska stoi przed czterema wielkimi wyzwaniami, i w zależności od tego, jak ten rząd na nie odpowie, zależy nie tylko jego los, ale także szansa na to, by nie było już powrotu do autorytarnego kursu politycznego.
...[czytaj więcej]
Jeśli ktoś miał złudzenia, że zmiana władzy w Polsce dokona się gładko i bezproblemowo, bardzo głęboko się mylił. Ustępujący dwutygodniowy rząd Mateusza Morawieckiego zaserwował Polakom pełne exposé i parę godzin nudnych pytań do swojego premiera (który nie miał żadnych szans na zdobycie większości), a kolejne exposé, już prawdziwego premiera Donalda Tuska, zostało zakłócone bezprecedensową akcją posła Grzegorza Brauna z Konfederacji.
...[czytaj więcej]
Pięćdziesiąt siedem dni, jakie upłynęły od dnia wyborów do odrzucenia wniosku o wotum zaufania dla nierealnego rządu Mateusza Morawieckiego unaoczniły, że PiS jest partią antypaństwową. To, że jest antydemokratyczne i antyeuropejskie, wiedzieliśmy znacznie wcześniej. Ale doświadczenie ostatnich dziewięciu tygodni pokazuje obóz narodowo-katolickich populistów w nowym – jeszcze gorszym – świetle. I prowadzi do ważkich konkluzji.
...[czytaj więcej]
Spustoszenie, jakie w polskiej polityce wyrządziły rządy PiS, dewastacja instytucji, regulacji i zasad, znieprawienie myślenia o państwie, są bodajże najbardziej zauważalne w obszarze stosunków zagranicznych. Odbudowanie międzynarodowej pozycji Polski wymaga czasu, cierpliwości oraz działań jednocześnie roztropnych i zdecydowanych, a niekiedy radykalnych.
...[czytaj więcej]
Druga część redakcyjnej rozmowy o wynikach wyborów 15.10.2023 r. – poświęcona temu, co mówią one o polskim społeczeństwie, a także temu, czym nowy demokratyczny rząd powinien się w pierwszej kolejności zająć i jak rozwiązywać najpilniejsze i najważniejsze problemy.
Czas trwania 0:47:13
...[czytaj więcej]
Politologiczna i socjologiczna analiza wyniku wyborów 15 października 2023 roku.
Czas trwania: 1:05:25
...[czytaj więcej]
Ponad 11,5 miliona obywateli wybrało drogę prowadzącą na powrót do demokracji, zachodniej kultury politycznej i cywilizacji prawa. Odrzucili eksperyment ustrojowy próbujący połączyć wybory z prymatem woli jednostki nad Konstytucją i z prywatyzacją państwa. O czym jeszcze świadczy ten wynik?
...[czytaj więcej]
Artykuł francuskiej senator z Partii Socjalistycznej oraz znanego politologa napisany specjalnie dla potrzeby toczącej się na łamach „Res Humana” dyskusji o stanie i przyszłości lewicy.
...[czytaj więcej]
O książce Prezydent. Aleksander Kwaśniewski w rozmowie z Aleksandrem Kaczorowskim rozmawiają profesorowie, którzy wspólnie szli przez tę historię. Tekst bardzo odmienny od innych recenzji i ocen bestsellera.
...[czytaj więcej]
Esej o aktualności filozofii heglowskiej dla teorii polityki. Opierając się na teoretycznych założeniach Hegla i nawiązując do słynnego artykułu F. Fukuyamy z 1989 roku (pod tym samym tytułem, ale ze znakiem zapytania), autor dokonuje własnej interpretacji wojny w Ukrainie oraz populizmu i rodzącego się do października 2023 r. autorytaryzmu w Polsce.
...[czytaj więcej]
Warto mieć swoje idee i plany; kiedy jednak można będzie zacząć je realizować, okaże się, że to nie my ustalimy, co jest w istocie ważne. Życie skoryguje nasze zamierzenia. Trzeba jednak wiedzieć, na rozwiązywanie jakich spraw mamy się przede wszystkim przygotować.
...[czytaj więcej]
Dziś centralnym zadaniem lewicy jest budowanie i upowszechnianie przekonania o wartości szeroko rozumianej sprawiedliwości społecznej, łączącej harmonijnie postulat sprawiedliwego podziału z postulatem poszanowania i realizowania równych praw dla wszystkich mniejszości. W tak rozumianym projekcie lewicowym istnieje ważne miejsce dla ruchu laickiego.
...[czytaj więcej]
