Gęba sobacza, ale oczy dobre

– Eee, pan to za dużo tnie. Jeszcze nie widziałem takiego malarza. Krawca, owszem! – Zaśmiał się, mały spiczasty nosek zadarł mu się jeszcze bardziej w górę, rozbłysła łysa głowa, grubas pogłaskał sobie miłośnie brodę do pasa. – Dobrze, jest pan oryginalny, ale muszę zasmucić: podoba mi się ta starsza Baba.

Powieść Zazdrosny talent. Bracia Gierymscy ukaże się w 2025 r.

Trzy miniatury

Zwlekał dość długo z remontem drewutni, w której przechowywał drewno i węgiel. Wreszcie się przemógł i któregoś słonecznego popołudnia przystąpił do dzieła. Uzbrojony w ręczną piłę i siekierkę zaczął rozbierać jedną ze ścian drewutni. Gdy odbił ostatnią spróchniałą deskę, ujrzał…

Krótkie formy literackie naszego rysownika, pisarza i poety.

Zmierzch nie tylko lata

Stanąłem wobec symbolu upadku książki, a nawet pisma jako środka transferu myśli i kreacji twórczej. Chciałem grubego słowa użyć, ale redakcja nie pozwala. Bo, …, jeśli rolka lichego papieru klozetowego kosztuje dwa pięćdziesiąt lub trzy złote, to owo ze złotówką porównanie za wytwory myśli i pracy wielu ludzi, wpędziło mnie w bezgraniczną melancholię.

Zaczyna się całkiem obiecująco

Piontek nie jest arcydziełem na miarę Króla czy Morfiny. Najbardziej przypomina poprzednią powieść autora – Chołod, z interpretacją której sam nie potrafiłem się uporać. Twardoch to jednak pisarz wybitny i bubla spod pióra nie wypuści. I choć zakałapućkaliśmy się – on w pisaniu i ja potem w czytaniu – to książkę wszystkim polecam. Szczególnie, że sporo dialogów napisał w języku śląskim, dopiero co odstawionym do kąta przez veto Naczelnika…(o, przepraszam! Prezydenta Rzeczpospolitej), więc te apetyczne fragmenty polecam szczególnie.

Elegia Jamesa Davida (de domo Donalda) Vance’a

Zaczynałem czytać tę powieść z dużą nieufnością. Potykałem się na jej początkowej chropowatości, z czasem zaczynała jednak wciągać. To naprawdę nieźle napisana książka! Chwilami lekkością i humorem przypominała mi Sen o okapi Mariany Leky. Czasami autor uderza w poważniejsze tony, dokonując krótkich analiz socjologicznych opisywanej przez niego społeczności. Wspomnienia nacechowane sympatią i współczuciem mieszają się z troską i propozycjami rozwiązań.

Niewinna książeczka w ramach prewencji ogólnej

Rzadki przykład literatury napisanej z pozycji dziecka, które przeżywa różne życiowe sytuacje: te niegroźne, z pozoru niegroźne, bardzo groźne, jak i takie niemal z horroru (dla małoletnich). Ciocia Mati i tajemniczy mnich składa się z kilkunastu opowiadań przygodowych, w których sprytnie ukryty jest przekaz dydaktyczny. Generalnie chodzi o to, aby radzić sobie w każdej sytuacji, a z opresji wychodzić samodzielnie.

Stoner, czyli pochwała zwyczajnego życia

Powieść Stoner jest zapisem życia, od narodzin do śmierci, jednego człowieka, życia przeciętnego, banalnego. A jednak ulegamy czarowi Stonera. Kim zatem jest tytułowy bohater? Najprościej mówiąc, był zwyczajnym, przeciętnym człowiekiem, jednym z wielu, kimś z kim każdy może się utożsamić. Stoner to Everyman, nieomal bohater moralitetu. Tym, co do niego przyciąga, jest jego autentyzm, niekłamana, autentyczna zwyczajność.

Kobiety

W swoim życiu Marek Chaczyk narysował więcej kobiet niż mężczyzn. Fascynują go, są dla niego zagadką.

W osamotnieniu i samotności

Niełatwo znaleźć dobrego, prawdziwego przyjaciela. Gdy się go znajdzie, uzyska się z pewnością poczucie większego bezpieczeństwa, a nawet szczęścia. Ale też strzec się trzeba przed złymi „przyjaciółmi”. Chronić nas może ostrożność, z jaką trzeba podchodzić przy nawiązywaniu przyjaźni. Nie powinniśmy obdarzać tym uczuciem tych, którzy na to nie zasługują.

Wielka improwizacja Adama M.

Z wielką swobodą po jakimś wstępie, po prezentacji podstawowego motywu zaczyna plątać wątki, źle się wyraziłem, zaczyna je zaplatać. Rozpuścił palce po klawiaturze, trzymając rytm jak dobry woźnica lejce i coraz to pogania gniade swego zaprzęgu, a nawraca, a tych paluchów chyba mu przybyło, co on nimi wyprawia! Gra już nie jeden fortepian, ale chyba pięć.

Wierzący i niewierzący. Dialog i tożsamość. Nie u nas – w Ameryce

Dwoje autorów chce wykazać, że świecki świat nie jest czymś, czego należy się obawiać. Nie jest światem, przed którym ostrzega Dostojewski i nad którym lituje się Tołstoj.

O literaturze niemieckiej i wzajemnym poznaniu kultur

Literatura niemiecka jest mocno zakorzeniona w realiach społecznych i kulturowych. Jest wyrazem czegoś i reakcją na coś, a nie tylko romantyczną fikcją. Od swych początków na wskroś świecka – skierowana na emancypację wobec klerykalnego monopolu. Jej dominantą jest dążenie do nieustannego reformowania społeczeństwa w kierunku polepszania warunków życia ludzi.

Pacyfizm w literaturze pięknej

Czyż literatura piękna mogła pozostać obojętna na to sprzężenie: społecznej świadomości idei „wiecznego pokoju”, sformułowanej i głoszonej przez tak cenionego filozofa z Królewca jak Immanuel Kant, oraz tragicznych i traumatycznych doświadczeń czasów wojennych przeżyć, jakie stały się udziałem milionów ludzi na całym świecie? Pytanie retoryczne.

Panorama przemian współczesnego świata

Jan Szmyd, Przekroje cywilizacyjnych przemian współczesnego świata i człowieka. Epokowa transformacja wszystkiego – szansa i zagrożenie, Wydawnictwo Naukowe Pigonianum, Krosno 2023, 340 stron.

Rafała Skąpskiego opowieści rodzinne

Rafał Skąpski, Panny z Genewy. Wydawnictwo Austeria, Kraków – Budapeszt – Syrakuzy 2024, 217 stron.

Tomaszek Aforysta

Opowiadanie Sebastiana Markiewicza, pisarza średniego pokolenia, autora cyklu literackich portretów Warszawy, o których jeden z krytyków napisał, że łączą w sobie bezkompromisową szczerość Hłaski z romantyczną nostalgią Mahfuza Nadżiba.

Żuan Don dobrze opisany

Przybora, zamiast pomnika, uzyskał coś znacznie cenniejszego – silne i rozrastające się plemię wiernych wyznawców, do których zaliczała się np. Wisława Szymborska.

Rausz – Niemcy między wojnami

Harald Jahner, Rausz – Niemcy między wojnami, przełożyła Monika Kilis, Wydawnictwo Poznańskie Sp. z o.o., Poznań 2023.

Steinbeck po latach

John Steinbeck, Dziennik z podróży do Rosji (ze zdjęciami Roberta Capy), Prószyński i S-ka, Warszawa 2024, ss. 248.

Kronika wojny

Andrzej Małkiewicz, Piotr Szymaniec, Wojna nowego wieku? Agresja Rosji przeciw Ukrainie 2022–2023, Inforteditions, Warszawa 2023, s. 540.

Wojna widziana inaczej

W odnalezionych po latach listach kaprala Wehrmachtu widać konflikt wartości religijnych i obowiązków obywatelskich. Bruno Mielke znalazł się na rozdrożu. Niemiecki faszyzm zakładał wiarę w prymat rasy germańskiej, ślepe podporządkowanie Fuehrerowi, uznanie państwa za drogowskaz moralny – choć oficjalnie nie zerwano z dogmatami Kościoła.

Agnieszka Holland i kłopoty z władzą

Agnieszka Holland słusznie uchodzi za wybitną postać w kinematografii polskiej i międzynarodowej. Jednakże prezentacja jej filmów nie wyczerpuje wszystkich kierunków ich intelektualnej zawartości. Do tych najczęściej pomijanych należą wątki filozoficzne obecne w jej twórczości, natura współczesnej cywilizacji, antropologia i psychologia społeczna.

Autorytaryzm początków XXI wieku. Tendencje, ewolucja, perspektywy

Po dyktaturach strachu współcześnie wśród państw niedemokratycznych zaczynają dominować dyktatury spinu.

Agnieszka Osiecka. Śpiewająca biografia PRL

Opis poetyckiej wizji wszechświata, uniwersum Agnieszki Osieckiej, obejmującego czułością każdy przejaw istnienia –  materialnego, społecznego i politycznego; w którym wszystko, co ludzkie zasługuje na przynajmniej próbę zrozumienia. Z oddechem intelektualnym, mocno zarysowanym kontekstem historycznym i przywołaniem wielkiej osobowości poetki.

Humanistyczny ruch świecki w opinii autora IPN

Bogusław WÓJCIK, Być pomocnikiem partii, Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Rzeszowie, Rzeszów – Warszawa 2023 s. 639 plus fotografie, s. 20 nlb.

Siedem życzeń

Siedem życzeń. Rozmowy o źródłach nadziei, Znak, Kraków 2023, s. 320.

O złym człowieku w polityce

Wywód Kuźniara toczy się ledwie na 200 stronach tekstu i dla wprawnego czytelnika jest do przetrawienia właściwie w jedną noc, ale siła tej książki polega na zasianiu ziarna głębszej refleksji. Po jej lekturze chciałoby się bowiem podjąć jakiś wysiłek, aby to zło zminimalizować, a nawet wyrugować, choćby na własnym, krajowym podwórku.

Wiersze z tomu Po słowie

Dom pod wiecznym piórem

Wspomnienie o środowisku pisarskim związanym z legendarnym Domem Literatów przy ul. Krupniczej w Krakowie, przez mury którego przewinęło się kilka pokoleń niezmiernie dla powojennej polskiej literatury interesujących i nadal znaczących twórców.

Namiętność. O małej Nettie i polskim żołnierzu

Po raz pierwszy w języku polskim publikujemy pełną treść noweli jednego z najwybitniejszych szkockich pisarzy XX stulecia – Freda Urquharta. Niezależnie od jej walorów literackich, sądzimy, że może ona zainteresować polskiego Czytelnika ze względu na zilustrowanie zjawisk społecznych lat czterdziestych ubiegłego wieku dotykających także polskich żołnierzy stacjonujących w Wielkiej Brytanii.

Namiętność. O małej Nettie i polskim żołnierzu (cz. I – IV)

Pierwszy fragment nigdy dotąd po polsku niepublikowanej w całości noweli jednego z najwybitniejszych szkockich pisarzy XX wieku.

Namiętność. O małej Nettie i polskim żołnierzu (cz. V-XI)

Drugi fragment noweli szkockiego pisarza o relacjach polskich żołnierzy i miejscowych dziewcząt w czasie wojny.

Namiętność. O małej Nettie i polskim żołnierzu (cz. XII-XXVII)

Dokończenie noweli Freda URQUHARTA (drukiem ukaże się w numerze 3/2024 „Res Humana” w maju 2024 roku).

Duch powieści według Milana Kundery

Gdzie umieścić dorobek Milana Kundery? Niektórzy nie mają z tym kłopotów i twierdzą, iż był on Europejczykiem albo czeskim Europejczykiem, lub też pisarzem czeskim i francuskim.

Kilka uwag o sytuacji literatury polskiej po roku 1949

Korzystajcie z doświadczeń ornitologów. Żeby pisarze mogli rozwinąć skrzydła, muszą mieć swobodę korzystania z piór.

Stanisław Jerzy Lec

„Władca much” Williama Goldinga jako metafora narodzin zniewolenia

Zniewolenie może obejmować wiele terytoriów dziedzin życia ludzkiego. Od całkowicie osobistych relacji po najbardziej złożone formy społecznej organizacji. Literackich opisów powstawania i funkcjonowania jego rozmaitych odmian było i nadal rodzi się bardzo wiele. Składa się z nich znaczna część historii literatury powszechnej, zwanej „piękną”.