Artykuły
Hieronim Kubiak w mojej pamięci
Poranny telefon z wiadomością o jego śmierci nie był dla mnie zaskoczeniem. Hieronim ciężko i długo chorował, gasł w oczach. W obliczu tej śmierci przed oczyma stanęła mi bardzo długa historia naszej przyjaźni – jednej z najwspanialszych, jakie dał mi los. Był dobrym człowiekiem i lojalnym przyjacielem. Był jedną z najpiękniejszych postaci polskiej powojennej lewicy.
...[czytaj więcej]
Odszedł Hieronim Kubiak…
Zostawił trwały ślad zarówno w krakowskim środowisku naukowym, jak i w powojennej historii krakowskiej lewicy. W czasie naszych rozmów wspominał np. swoje pobyty na uczelniach amerykańskich, był dumny z faktu, że jedno z jego wystąpień zrobiło wrażenie na żonie byłego prezydenta Jacqueline Kennedy – później przywołała je w jednej ze swych publikacji.
...[czytaj więcej]
Serce czy rozum?
W europejskiej tradycji kulturalnej utrwaliła się tendencja do wzajemnego przeciwstawiania uczuć i rozumu, utożsamianych popularnie z władzami serca i mózgu. Gdzie szukać praźródeł takiego toku myślenia, zgodnie z którym poszczególne elementy całości nie współdziałają, nie uzupełniają się wzajemnie, lecz walczą i ścierają się ze sobą?
...[czytaj więcej]
Tezy o aborcji
Redakcja „Res Humana” szykuje się do odbycia dyskusji poświęconej poszukiwaniu optymalnych, z uwzględnieniem zmieniających się postaw społecznych, ale także aktualnego układu sił w polityce, sposobów uregulowania prawa kobiet do decyzji o terminacji ciąży. Proponujemy kilka punktów, od której mogłaby się ona rozpocząć.
...[czytaj więcej]
Co nam mówią wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego? Unia Europejska musi natychmiast skręcić w lewo!
Najgorszą rzeczą, jaką mogą zrobić partie centroprawicowe, jest flirtowanie z radykalną prawicą i włączenie jej postulatów do swojej agendy (w wielu kwestiach właściwie to już się stało). Socjaliści i Demokraci, liberałowie oraz Zieloni powinni zrobić wszystko, by ułatwić Europejskiej Partii Ludowej powstrzymanie się od takiej pokusy.
...[czytaj więcej]
Józef Rurawski, Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Jarosław Górski i ja…
Książkę czyta się niemalże jak najbardziej sensacyjną z sensacyjnych powieści samego Dołęgi-Mostowicza.
...[czytaj więcej]
Kotarbiński a marksizm
Przekonania Kotarbińskiego były zawsze bliskie lewicowym ideałom. Pomiędzy jego dążeniem a projektem klasyków marksizmu istniała zbieżność, choć sposób, w jaki zamierzali to osiągnąć, był diametralnie odmienny. Z marksizmem naukowym Kotarbińskiego łączyło wiele, miał natomiast stosunek wyraźnie negatywny do jego nurtu walczącego (marksizmu-leninizmu).
...[czytaj więcej]
Odpowiedzialność za zmianę klimatu
Zmiana klimatu jest problemem globalnym, który może być rozwiązany jedynie na poziomie świata. Jednakże, ponura rzeczywistość jest taka, że mimo podejmowanych od ponad 30 lat działań, zmierzających do ograniczenia gazów cieplarnianych emitowanych w wyniku działalności człowieka, globalna ilość tych gazów wyrzucanych do atmosfery stale rośnie.
...[czytaj więcej]
Europa i Polska w powojennym świecie
Polska, Unia Europejska, NATO muszą przygotować się na okres ochłodzenia w stosunkach europejskich i koniec czasów dywidendy pokoju. Trzeba nastawić się na politykę odstraszania i powstrzymywania. Wyczerpana Rosja nie będzie mogła ani chciała atakować kolejnych krajów, a już zwłaszcza członków NATO. Będzie jednak próbowała odtwarzać swój potencjał.
...[czytaj więcej]
Media publiczne – szkic do reformy
Media publiczne uzależnione przez formację polityczną, ideologię czy religię prezentują jednostronną wizję świata, antagonizują społeczeństwo i zwykle służą władzy autokratycznej lub wspierają budowę takiej władzy. Zasady prawa strzegące niezależności mediów były przez lata niekorzystnie zmieniane, by za czasów rządów PiS zupełnie przestać obowiązywać.
...[czytaj więcej]
Scena polityczna po wyborach samorządowych
Wybory samorządowe – wbrew większości sondaży – nie przyniosły zasadniczych zmian na scenie politycznej. Pod pewnymi względami były powtórzeniem wyborów parlamentarnych z 2023 roku (pierwsze miejsce PiS, ale większość uzyskana przez koalicję demokratyczną; wyraźny podział na miasto i wieś oraz jeszcze wyraźniejszy wpływ wykształcenia na wybór opcji politycznej).
...[czytaj więcej]
Dyplomata czasu Przełomu
Biografia Adama Kobierackiego odzwierciedla historię najnowszą naszej dyplomacji, wszystkie jej wzloty i wstydliwe stronice.
...[czytaj więcej]
Unia jest skuteczniejsza niż kiedykolwiek. Ale czy wystarczająco skuteczna?
Rośnie znaczenie wspólnej polityki zagranicznej UE. Często odwołuję się do doświadczenia amerykańskiego. Gdy 13 kolonii ogłosiło niepodległość, stworzyły konfederację. Dopiero nieomal przegrana wojna (Ameryka cudem obroniła się przed Anglikami) doprowadziła do tego, że większość elit zrozumiała konieczność postępu, zmiany i przyjęto obecną konstytucję.
Rozmowa z 4.04.2024 r.
...[czytaj więcej]
Unia Europejska powinna zacząć poważnie rozmawiać o rozwijaniu wspólnej polityki społecznej
Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE
...[czytaj więcej]
Zaletą Unii jest równoważenie sprawności gospodarczej ze sprawiedliwością społeczną
Perspektywy dalszego rozwoju Unii Europejskiej najkrócej mógłbym ująć w następujący sposób: albo stanie się ona bardziej socjalna, albo nie będzie jej wcale. Jest to ważna przestrzeń rozwijania norm socjalnych, stosunków pracy i polityki społecznej.
Zapis wystąpienia przewodniczącego OPZZ na konferencji „Res Humana” 8 maja 2024 r.
...[czytaj więcej]
Problemy pracowników migrujących na otwartym europejskim rynku pracy
Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE
...[czytaj więcej]
Przyczyny protestów w Europie były całkowicie różne
Zapis wystąpienia na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE
...[czytaj więcej]
Komunikaty
Głosy w dyskusji na konferencji „Unia Europejska jako wspólnota reguł społecznych i norm socjalnych”, przygotowanej i przeprowadzonej 8 maja 2024 r. przez „Res Humana” na zlecenie posła do Parlamentu Europejskiego Włodzimierza Cimoszewicza i zamówienie Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE
...[czytaj więcej]
Relacje państwo – Kościół po wyborach parlamentarnych 15 X 2023 r. Perspektywy, szanse ulepszeń
Dyskusja o tym, czy w powyborczej rzeczywistości da się ułożyć na nowo obszar stosunków między Rzecząpospolitą a Kościołem Rzymskokatolickim.
...[czytaj więcej]
Personalizacyjna funkcja rodziny w technicyzującym się świecie
Rodzinie przypada ważna rola wychowania osobnika w duchu poszanowania innych ludzi i środowiska przyrodniczego. Jest ona dzisiaj coraz częściej postrzegana jako miejsce, w którym poszukuje się lekarstwa na niedogodności życia, które są wywołane przez kryzys zaufania, poczucie wyobcowania, coraz częściej wybuchającymi konfliktami zbrojnymi i wojnami.
...[czytaj więcej]
Dlaczego trzeba badać finansjalizację?
Postępująca finansjalizacja czyli dominacja sektora finansowego, któremu bardziej opłaca się inwestować w aktywa finansowe niż w gospodarkę, zagraża dobrostanowi społecznemu, a w dalszej perspektywie może przyczynić się zastąpienia demokratycznych społeczeństw rynkowych jakąś nową odmianą despotii, tym razem kapitalistycznej.
...[czytaj więcej]
Mirosław CHAŁUBIŃSKI
Nie nasz papież. Sporów o Jana Pawła II ciąg dalszy
Książka może leczyć z polonocentryzmu i nacjocentryzmu, uświadamiać, że w odbiorze różnych postaci można przyjmować odmienne perspektywy.
...[czytaj więcej]
Wyrzucane pieniądze, czyli konsekwentne osłabianie Polski
Co zrobić, by w końcu doczekać się władz merytorycznie, kompetencyjnie i mentalnie przygotowanych do służby publicznej, oddanych mieszkańcom, małym ojczyznom i całej polskiej wspólnocie? Parę odważnych, może nawet obrazoburczych, propozycji, napisanych przez poważanego autora, ale z pozycji zdenerwowanego obywatela.
...[czytaj więcej]
Pożegnanie Ernesta Brylla (1.03.1935-16.03.2024)
Wspomnienie o ważnej postaci polskiej literatury pióra krytyka, jednego z redaktorów „Res Humana”.
...[czytaj więcej]
Samorząd – same pytania
Samorząd stał się jednym z ogniw tak samo odległego systemu zarządzania państwem, jak rząd czy partie polityczne. Nie bez winy są tu sami samorządowcy. Nie będąc pewni swej siły i popularności podczepiają się pod partie, bo one dają im w kampanii swoje zasoby. Wyborca odbiera wójta, burmistrza, prezydenta jako wysłannika delegowanego do zarządzania jego małą ojczyzną. Ten przestaje być liderem lokalnej społeczności, staje się w niej instytucją zarządczą, trochę jednak obcą.
...[czytaj więcej]
Cywilizacja „Przekroju”, Eile, Urbanek…
„Przekrój”, niezwykły i ogromnie poczytny tygodnik, był jedyny w swoim rodzaju. W zgrzebnej, jak na dzisiejsze wymagania, szacie zewnętrznej puszczał w obieg kultury polskiej nieobecne w innych pismach wiadomości kulturowo-elitarne, odwołując się do nowych prądów w myśli europejskiej i światowej, sztuce i kulturze, do nieznanych jeszcze zjawisk i nazwisk.
...[czytaj więcej]
Odbudowywanie demokracji
Wybory parlamentarne otworzyły drogę do głębokich zmian w polskim systemie politycznym, co bez przesady można nazwać drugą demokratyzacją. Dokonuje się ona w warunkach ostrej walki. Elita PiS nie była przygotowana na przegraną i reaguje na nią w sposób agresywny. Nie ma ani śladu ponadpartyjnej współpracy w reformowaniu państwa. Konieczne jest więc realistyczne rozpoznanie zagrożeń i znajdowanie na nie odpowiedzi.
...[czytaj więcej]
Sto dni Donalda Tuska
Można mieć nadzieję, że zaraz po 7 kwietnia (118. dzień po jego zaprzysiężeniu) czy po ogłoszeniu wyników kolejnych wyborów, premier uzyska tak silną legitymację do przeprowadzenia głębokich rozliczeń, że w pełni przekształci się z kolejnego premiera zapamiętanego dotychczas jako twórcę „ciepłej wody w kranie” w godnego upamiętnienia męża stanu. Czy jest scenariusz alternatywny, jeśli ten plan się nie uda? Los Napoleona i powrót do autorytaryzmu?
...[czytaj więcej]
Rocznice i niepoprawne skojarzenia
101. rocznica śmierci Narutowicza zbiegła mi się z piątą – zamordowania Pawła Adamowicza. Nie mogę opędzić się od skojarzenia, że niebezpieczna pora dla Polaków to nie tylko listopad, a może także i inne miesiące. Bo w ostatecznym rachunku o ich przyszłości zadecyduje zdolność do zrzucenia balastu nacjonalistycznej i wielkomocarstwowej retoryki, a tu kalendarz nie ma wielkiego znaczenia.
...[czytaj więcej]
Otwarty problem „dobrej śmierci”
Wielu agnostyków czy ateistów pozbyło się obawy przed śmiercią oraz odwiecznego lęku przed wizją braku życia wiecznego. Jednak wielu (a być może nawet każdy z nas…) nie wyzbyło się lęku przed samym umieraniem. Bywają życzenia osób starszych proszących o „śmierć estetyczną”. W tym pragnieniu widać wyraźnie pierwotną obawę przed odwiecznymi wrogami godności człowieka – bólem i cierpieniem.
...[czytaj więcej]
Co dalej z Instytutem Poprawnej Przeszłości?
Rozwiązać! Kategorycznie – tak! Instytut Pamięci Narodowej powstał, by kształtować moją tożsamość w duchu narodowej godności. Ustawodawca, powołując ten twór, poddał się emocjonalnemu szantażowi patriotycznego obowiązku, za którym skrywał się nacjonalizm. Manipulacja i kłamstwo to akceptowalne narzędzia, jeżeli cel jest zbożny.
...[czytaj więcej]
Agnieszka Holland i kłopoty z władzą
Agnieszka Holland słusznie uchodzi za wybitną postać w kinematografii polskiej i międzynarodowej. Jednakże prezentacja jej filmów nie wyczerpuje wszystkich kierunków ich intelektualnej zawartości. Do tych najczęściej pomijanych należą wątki filozoficzne obecne w jej twórczości, natura współczesnej cywilizacji, antropologia i psychologia społeczna.
...[czytaj więcej]
Zjednoczone Stany Europy. Marzenie, fikcja czy cel?
Integracja Europy w kierunku powstania państwa Zjednoczone Stany Europy jest dziś warunkiem sine qua non dla wyrównania balansu sił. Silna Europa jest prawdopodobnie brakującym ciężarkiem na wieloramiennej wadze światowego pokoju.
Przypominamy proroczy tekst z marca ub.r., gdy Donald Trump dopiero ubiegał się o prezydencką nominację Partii Republikańskiej.
...[czytaj więcej]
Ludzki umysł polem walki wojny kognitywnej
Od psychologicznej wojna kognitywna różni się wykorzystaniem osiągnięć neurobiologii i neuropsychologii. Jak na razie ogranicza się to do neurolingwistyki oraz do wykorzystania środków psychoaktywnych i broni psychotronicznych. Wizje planujących przyszłe wojny kognitywne strategów sięgają jednak o wiele dalej.
...[czytaj więcej]
75 lat Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka – powróćmy do jej ducha
Dla twórców Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka uniwersalizm oznaczał uwzględnienie dorobku filozoficznego różnych kultur na przestrzeni wieków i tysiącleci historii ludzkości. Obecnie dla Zachodu uniwersalizm oznacza kulturę i dorobek filozoficzny Zachodu jako źródła wartości, które powinny być (najlepiej bez dyskusji) akceptowane przez resztę świata.
...[czytaj więcej]
Pożegnanie z węglem. Czekając na sprawiedliwą transformację
Wielkopolska Wschodnia, jako pierwszy z sześciu regionów węglowych w kraju, zaczęła systemowo planować proces odchodzenia od węgla. Ok. 1,8 mld zł ma popłynąć z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, wspierającego obszary węglowe borykające się z poważnymi wyzwaniami społeczno-gospodarczymi.
Pierwszy reportaż na naszych łamach.
...[czytaj więcej]